Криптовалют, цахим мөнгө, виртуал хөрөнгийн ялгаа
Криптовалютыг товчоор тайлбарлавал бараа, үйлчилгээг онлайнаар худалдан авч солилцоход ашиглах төлбөрийн хэрэгсэл юм.
Криптовалют нь цаасан мөнгө эсвэл зоос шиг бодит биш, харагдаж бас гарт баригдахгүй бөгөөд “Digital currency”-н нэг төрөл юм.
Digital currency /Дижитал валют буюу мөнгөн дэвсгэрт/ нь бараа, үйлчилгээг цахим орчинд арилжаалах, солих зорилгоор бүтээсэн, интернэт болон тоон систем бүхий компьютерт суурилсан цахим мөнгөн тэмдэгт, мөнгөтэй төстэй хөрөнгө юм.
Зургийг төв банкнаас авав
Дижитал валют нь дотроо:
- Central bank digital currency /Төв банкны дижитал валют буюу CBDC нь аль нэг улсын төв банкнаас гаргасан дижитал валют бөгөөд бусад төрлөөсөө ялгаатай нь төвлөрсөн удирдлагатай, төр, засгийн газраас гаргасан статустай байдаг/
- Virtual currency /Төвлөрсөн удирдлагатай ба бүтээгч, хөгжүүлэгчид нь удирддаг, ямар нэг бүлэг, нийгэмлэгийн гишүүдийн дунд ашиглагддаг цахим мөнгө/
- Crypto currency /Ямар нэг төв байгууллага тогтмол хэвлэж, үйлдвэрлэхгүй бөгөөд ихэвчлэн төвлөрсөн бус удирдлагатай blockchain технологид суурилсан цахим мөнгө/ гэсэн төрлүүдтэй.
Хэрвээ криптовалютыг анх нэг байгууллага эсвэл хувь хүн гаргаад хянаж байдаг бол үүнийг төвлөрсөн удирдлагатай гэж үздэг. Харин төвлөрсөн бус удирдлага гэдэг нь blockchain технологи дээр суурилсан, хэрэглэгчдийн гүйлгээний бүртгэлийн сан болж ажилладаг.
Криптовалют нь “blockchain” гэх технологид суурилсан. Блокчейн нь тасралтгүй нэмэгдэж байдаг бүртгэлийн жагсаалт бөгөөд жагсаалтыг бүрдүүлж буй хэсгүүдийг блок гэнэ.
Блок бүр нь гүйлгээний баримт, цаг хугацааны мэдээллийг агуулдаг ба мэдээллийн нууцлалыг криптографиар хангадаг.
Криптографи гэдэг нь эртний Грек хэлний “kryptós” /далд, нууц/, “graphein” /бичих/ гэх үгнээс гаралтай ба мэдээллийн аюулгүй байдлыг бүтээх аргуудын нэг юм. Энэ аргаар дижитал валютын харилцааг зохицуулахаас гадна компьютерын нууц үг үүсгэх, төлбөрийн картын чип бүтээх, цахим худалдааны аюулгүй байдлыг хангах, цэргийн харилцаа холбоог зохицуулахад хэрэглэдэг.
Криптовалютын ширхэг бүрийн баталгаатай байдлыг блокчейн технологиор хангадаг. Блокчейний блок бүр өмнөх блоктойгоо холбох нууцлалтай мэдээллийг агуулсан учир загварыг нь өөрчлөх маш хэцүү. Өөрөөр хэлбэл таны нэр дээрх криптовалютыг хэн нэгэн өөрийн нэр дээр шилжүүлэх боломжгүй гэсэн үг.
